کجاست سبب متصل بین آسمان و زمین ؟
شاید اساسی ترین نکته در شناخت امام زمان«علیهالسلام» باشد، مسئله واسطه فیض بودن امامزمان«علیهالسّلام» است و لذا در دعای ندبه عرض میکنیم: «اَیْنَ السَّبَبُ الْمُتَّصِلُ بَیْنَ الاَرْضِ وَالسَّماءِ» یعنی کجاست آن وجود مقدسی که سببی است بین آسمان و زمین و آسمان و زمین به واسطه اوبه همدیگرمتصلاند یعنی او واسطه است تا انسانهای زمینی آسمانی شوند.
مقام واسطه فیض یعنی مقامی که عامل ظهور حقایق عالم اعلی بر جان انسانها است. حضور انسان کامل یعنی حضرت حجت«عجاللهتعالیفرجه» در هستی، به عنوان واسطه فیض هستی، مثل نحوه حضور جان در بدن است. «منِ» شما در«بدنِ» شما هم عامل حیات شماست، هم اینکه در همه جای بدن حاضر است، و هم این که دارای تعیّن است، یعنی موجب شده شما به عنوان یک شخص خاص باشید و نه یک معنی کلی. حضور همه جایی امام، حضوری که موجب غیبتی در جایی بشود نیست، به عنوان مثال یک صندلی این جا که هست بقیه جاها نیست، یعنی تعیّنی دارد که بودن در جایی او را از بودن در جایی دیگر باز میدارد ولذا کاری از کاری بازش میدارد, حضور و ظهور حضرت این چنین نیست چون اوانسانُ الْکُلّ یا انسان کامل است.
مقام شناسیِ امام
عمده مشکلات ما در امام شناسی مثل مشکلات ما در خداشناسی است، همان طورکه میخواهیم یک کیفیت محدود از خدا را بشناسیم و همین موجب محرومیّت ما از شناخت خدای واقعی میشود، عین این مصیبت را در رابطه با امام شناسی داریم که یک تصورمحدودی از حضرت حجت«عجاللهتعالیفرجه» داریم، در حدی که مقام عظمای واسطه فیض او را درحدّ بدن محدود میکنیم، البته امام«علیهالسّلام» بدن دارند ولی مقام امام محدود به بدن نیست، حتی فوق ملائکه است.